Wincenty Wnuk (ur. 6 października 1897 w Lublinie, zm. 2 czerwca 1987 w Warszawie) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari. Urodził się w Lublinie, w rodzinie Jana i Antoniny z Szybalskich. W Lublinie ukończył 6 klas w Gimnazjum Filologicznym im. St. Śliwińskiego.
4 listopada 1915 w Kozienicach wstąpił do Legionów Polskich. Ukończył kurs szkoły podoficerskiej, a następnie służył w 6 kompanii 2 pułku piechoty. W 1916 odbył kampanię wołyńską. 18 września tego roku został kontuzjowany i przebywał w szpitalu w Lublinie. Dalszą służbę odbywał w 4 kompanii szkolnej w Dęblinie, a następnie w szkole podoficerskiej w Zambrowie i szkole podchorążych.
11 listopada 1918, w stopniu podporucznika, został skierowany do 8 pułku piechoty Legionów. Z tym pułkiem walczył w wojnie z bolszewikami jako dowódca 9 kompanii, a następnie batalionu. Wyróżnił się w bitwie nad Niemnem, kiedy jego oddział wziął do niewoli licznych jeńców i zdobył karabiny maszynowe.
W kwietniu 1924 przydzielony został z Baonu Szkolnego Piechoty Okręgu Korpusu Nr II do macierzystego pułku. 18 lutego 1928 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 207 lokatą w korpusie oficerów piechoty. Do 1930 służył w 8 pp Leg. na stanowisku dowódcy I batalionu, a przez pewien czas był wykładowcą taktyki w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie.
W 1933 został przeniesiony do 10 pułku piechoty w Łowiczu na stanowisko dowódcy III batalionu, detaszowanego w Skierniewicach. 24 stycznia 1934 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 roku i 18 lokatą w korpusie oficerów piechoty. Od 9 kwietnia 1934 roku był zastępcą dowódcy 72 pułku piechoty im. Dionizego Czachowskiego w Radomiu. 15 lipca 1938 został dowódcą 8 pułku piechoty Legionów w Lublinie. W marcu 1939 roku objął dowództwo i rozpoczął organizację batalionu KOP „Małyńsk”.
W przeddzień kampanii wrześniowej wymienił na stanowisku dowódcy 31 pułku Strzelców Kaniowskich w Sieradzu płk. Stanisława Józefa Biegańskiego. Wraz z pułkiem, w składzie 10 Dywizji Piechoty ze składu Armii „Łódź”, bronił linii Warty na przedpolach Sieradza, a podczas odwrotu zniszczył z zaskoczenia 11 września w Mszczonowie zmotoryzowaną kolumnę zaopatrzeniową niemieckiego XVI Korpusu oraz kompanię propagandową Luftwaffe.
Swój szlak wrześniowy skończył pod Kozienicami, gdzie 31 pp został rozbity. Część żołnierzy przedarła się jednak pod Tomaszów Lubelski i tam została wzięta do niewoli przez Sowietów (27 oficerów 31 pp jest na Liście Katyńskiej). Sztandar 31 pp za wojnę obronną 1939 r. został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari (obecnie znajduje się w stałej ekspozycji w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie).
Podpułkownik Wnuk przedostał się na Węgry, a następnie do Francji. W kampanii francuskiej 1940, w stopniu pułkownika, dowodził 3 pułkiem Grenadierów Śląskich. Następnie ewakuował się do Wielkiej Brytanii. Po wojnie wrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie. Ożenił się z Karoliną z Koziełł-Poklewskich. Zmarł w Warszawie 2 czerwca 1987. Pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym na Wólce Węglowej w Warszawie kwatera W XIII-7-11-19.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari (za wojnę obronną 1939)
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 1877 – 17 maja 1921
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Wincenty Wnuk – z Westerplatte do Sieradza
Czy, a może raczej kto łączy Sieradz i Westerplatte? Kto łączy te dwa miejsca, gdzie we wrześniu 1939 roku toczyły się ciężkie walki. Słynne Westerplatte i całkowicie niedoceniany Sieradz… Czy jest taki łącznik? Okazuje się, że tak – jest nim major, a potem podpułkownik Wincenty Wnuk
Mało kto chyba wie, że przez 10 dni marca 1933 roku, całością sił skoncentrowanych na Westerplatte, w związku z niejasną polityką Niemiec i Senatu Wolnego Miasta Gdańska w stosunku do Składnicy, dowodził major Wincenty Wnuk – bardziej znany już jako podpułkownik Wincenty Wnuk - wrześniowy dowódca 31 Pułku Strzelców Kaniowskich w Sieradzu.
Pułkownika Wincentego Wnuka nie trzeba przedstawiać Sieradzanom. To wybitny dowódca, który pomimo tego, że objął 31 pSK na kilka godzin przed wybuchem wojny, przez wojenną zawieruchę prowadził pułk od Warty do Wisły, a jego resztki aż na Lubelszczyznę. Za bitwę mszczonowską 11 września 1939 roku, pułk odznaczony został orderem wojennym Virtuti Militari.
Po zakończeniu Wojny Obronnej nie złożył broni, przedostał się do Francji, gdzie kontynuował walkę. Niestety po wojnie żył ubogo, sprzedając w kiosku gazety. Dla ówczesnej władzy nie był bohaterem. Jeszcze nie tak dawno, grób Wincentego Wnuka był zagrożony niwelacją, z uwagi na brak opłat cmentarnych. Teraz jednak, dzięki walce wielu osób i instytucji pozostaje pod opieką Państwa Polskiego – wszak płk. Wincenty Wnuk nigdy nie żałował krwi Ojczyźnie.
 |
 |
„Wybitny oficer, oddaje żołnierzowi wszystkie swoje siły, wiedzę i zdolności. Dzięki swoim wartościom charakteru, doskonałemu osobistemu wyszkoleniu i nadzwyczajnej obowiązkowości, jest przykładem dla ofic. i szereg. swego pułku. Nieprzeciętne wyniki jego pracy nad wyszkoleniem pułku zmuszają mnie do wyróżnienia ppłk. WNUKA przez postawienie wniosku na odznaczenie go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski”.
Tak Wincentego Wnuka scharakteryzował gen. bryg. Władysław Bończa-Uzdowski – dowódca 28 Dywizji Piechoty we wniosku o odznaczenie. Nic dodać i nic ująć. Epizod dot. dowodzenia WST na Westerplatte, przedstawiamy w załączonym artykule autorstwa Wojciecha Józefiaka z grupy „Detektywi Pól Bitewnych Sieradz 1939”, który w 2014 roku opublikowany został w kwartalniku PTTK w Sieradzu – „Na Sieradzkich Szlakach”